SABİT MAKARAYI TANIYALIM

Deneyin  Amacı:  Sabit makara ve özelliklerini kavrayabilmek

Düşünce Soruları?

1. Çok yüksek katlı binalarda çimento veya tuğla gibi malzemeleri yukarı taşıma işi nasıl kolaylıkla hal ediliyor? İnşaatları inceleyiniz.
2. Sabit makarada kuvveti hangi yöne uyguluyoruz, cisimler hangi yöne hareket ediyor.

Araç ve Gereçler: saplı makara, yarıklı ağırlık takımı, kısa statif çubuk, uzun statif çubuk, metre, ikili bağlama parçası, dinamometre, ip                                                                                                         

Uygulama:
1. Saplı makarayı şekilde görüldüğü gibi Hertz ayağına bağlayalım. 
2. Dinamometre ile yükün ağırlığını ölçünüz.
3. İp keserek, ipi makaradan geçirelim. İpin bir ucunu ağırlığa, diğer ucunu dinamometreyi balayınız. Yükün hareketi için uygulanan kuvvet değerini ölçelim.
4. Dinamometre ile yükün yerlerini değiştirin. Kuvvet kazancı var mı?
5. Metre ile yük ve kuvvetin aldığı yolu ölçünüz. Yoldan kazanç sağlanıyor mu?

Değerlendirme Yapalım: Sabit makaralarda yükü kaldırmak için uygulanan kuvvet yükün ağırlığına yaklaşık eşit oldu. Sabit makarada kuvvet kolu, yük koluna eşittir. Bu nedenle sabit makaralarda işte de bir kazanç yoktur. Yükün aldığı yol ile kuvvetin aldığı yol eşittir.

Bilgilenelim: Sabit makara, sabit bir eksen etrafında serbestçe dönebilen, yük ile birlikte hareket etmeyen, sadece iş yapma kolaylığı sağlayan basit bir makinedir. Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirir.

Sabit makaralar da kaldıraçlar prensibine göre çalışırlar.
Kuvvet x kuvvet kolu = Yük x yük kolu  bağıntısı geçerlidir.

Kuvvet= Yük ve Kuvvet yolu= Yük kolu olduğundan dolayı, kuvvetten ve yoldan kazanç yoktur. Kuvvetin yaptığı iş, yükün yaptığı işe eşit olduğundan işten kazanç da olmaz. Sadece kuvvetin uygulama yönünü değiştirebilir ve iş kolaylığı sağlar.

Siz Deneyin: Basit bir sabit makara modeli yaparak, farklı cisimleri yukarıya çıkarınız.

www.fencebilim.com - Hidayet TERECİ