EĞİK DÜZLEMDEKİ KUVVET NELERE BAĞLIDIR?

Deneyin  Amacı:  Eğik düzlemde hareketli arabaya hareket ettirecek kuvvetin neler bağlı olduğunu kavramak. 

Düşünce Soruları?

1. Ağırlı yüklü araçlar yokuş aşağı hareket ederken nasıl hareket ederler Neden?
2. Uzun yokuşlara araçlar gelmeden neden hız artırırlar?

Araç ve Gereçler: eğik düzlem tahtası, dinamometre, naylon ip, uçlu bağlama parçası
statif çubuk, yarıklı ağırlık takımı, döküm ayak, eğik düzlem arabası, bunzen kıskacı, açı ölçer                   
                                                                                               

Uygulama:
1. Eğik düzlem arabasının ağırlığını dinamometre ile ölçelim.
2. Eğik düzlem tahtasını bağlama parçasına şekildeki gibi belirli bir açıyla
tutturalım. Açıyı açı ölçer ile ölçelim.
3. Eğik düzlem arabasını ip yardımıyla dinamometreye bağlayarak şekildeki düzeneği oluşturalım ve dinamometrenin gösterdiği değerini not edelim.
4. Eğik düzlemin açısını değiştirerek dinamometrenin gösterdiği değerlerler not edelim. Elde edilen verilerle tablo oluşturalım. Grafik çizelim.    

Değişkenleri ve verileri  yazalım: Deneydeki değişkenleri ve elde edilen tablodaki boşluklara yazalım.

Bağımlı Değişken  Bağımsız Değişken  Sabitler              Eğim Açısı  Kuvvet

Eğik düzlem arabasının ağırlığı artırdıkça uygulanan kuvvetin büyüklüğünü bulalım.
5- Eğik düzlemin eğimini sabit tutalım.
6- Eğik düzlem üzerindeki aracın üzerine sırayla 200, 400, 600 gram koyalım.
7. Dinamometrenin gösterdiği değerlerler not edelim. Elde edilen verilerle tablo oluşturalım. Grafik çizelim.

Bağımlı Değişken  Bağımsız Değişken  Sabitler             Ağırlık        Kuvvet

Değerlendirme Yapalım: Eğik düzleminin yüksekliğinin eğik düzlemin uzun kenarına (hipotenüs) eğik düzlemin “eğimini" verir. Sistem dengededir. Sistemde dengeleyici kuvvet, sürtünme kuvveti ve arabanın ağırlığından dolayı aşağıya çeken kuvvetler bulunmaktadır. Eğim (eğik düzlem açısı) arttırıldığında cismi yukarıya çıkartmak için gerekli kuvvet daha büyük olmaktadır. Eğim ne kadar küçükse, kuvvet kazanç ve yoldan kayıp o kadar fazla olur. Eğik düzlem yükün daha az bir kuvvetle istenilen yükseğe çıkarılmış olur. Yapılan iş değişmez ancak iş yapmada kolaylık sağlar.

Eğik düzlem arabasının ağırlığı arttıkça arabayı dengede tutan kuvvet daha büyük olmaktadır. Eğik düzlem arabasının yükü arttıkça yukarıya çıkartmak için gerekli kuvvet ve iş artar.

Bilgilenelim: Eğik düzlem üzerinde bulunan cisme yerçekimi kuvvetten dolayı bir kuvvet etki eder. Bu kuvvet cismi aşağıya doğru hareket ettirmek ister.  Eğik düzlemin açısı veya dikliği arttıkça bu kuvvet artar. Eğik düzlemin açısı azaldıkça bu kuvvet azalır. Eğik düzlemin sürtünme kuvveti aşağıya hareket ettirici kuvvetten küçükse cisim aşağıya doğru hareket eder.

Eğik düzlemde cismi yukarıya hareket ettirmek için aşağıya çeken kuvveti ve sürtünme kuvvetini yenebilecek bir kuvvet uygulamak gerekir.

www.fencebilim.com - Hidayet TERECİ